به گزارش شبکه خبری ICTPRESS، راما روشن‌روان کارشناس بانکداری الکترونیکی در مطلبی نوشت: با مطرح شدن مقوله تحول دیجیتالی در صنعت بانکداری و تمایل یا اجبار بانک‌ها به تدوین استراتژی‌ در این حوزه، مفاهیم متعددی در این مقوله پا به عرصه وجود گذاشتندکه بعضاً به دلیل عدم وجود درکی صحیح و کامل از این مفاهیم، در طول زمان، تعاریف متعددی از آنها ارائه شده است.
البته این انحراف در تعاریف و مفاهیم، بعضاً از همان ابتدا در کلیات و ابعاد تبیین شده در خصوص تحول دیجیتالی نیز نمایان شد؛ به‌گونه‌ای که، در حال حاضر نمی‌توان مرزبندی شفاف و مشخصی را مابین بانکداری الکترونیکی و بانکداری دیجیتالی در برخی بانک‌ها مشاهده کرد و معمولاً این دو مقوله به عنوان جایگزین و مترادف یکدیگر در اینگونه بانک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
علیرغم تعاریف و برداشت‌های متفاوت و متعدد ارائه شده در خصوص تحول دیجیتالی، همه صاحب نظران این حوزه، در یک  موضوع اشتراک نظر دارند و آن لزوم ایجاد تغییرات گسترده در سبک زندگی مردم و مدل کسب‌ و کارهای امروزی به سبب نفوذ گسترده فناوری‌های دیجیتالی در زندگی روزمره است که در این میان، بانک‌ها نیز به عنوان یکی از نقش آفرینان کلیدی در عرصه اقتصادی، از این قاعده مستثنی نیستند.
به عبارت دیگر، فناوری‌های دیجیتال با نفوذ در عرصه بانکداری، ضمن تحت تاثیر قرار دادن نقش، اندازه و میزان نفوذ بانک‌های سنتی، امکان ارائه سریع سرویس‌های بهتر، ارزان‌تر و شخصی‌سازی شده را برای مشتریان فراهم خواهند آورد که این امر را می‌توان به وضوح با ظهور فین‌تک‌ها و تاثیر آنها بر نظام پولی و مالی دنیا مشاهده کرد.
اجبار بانک‌ها به حرکت به سمت بانکداری باز و ایجاد ساز و کارهای لازم به منظور تعامل با فین‌تک‌ها و به تبع آن تغییر در مدل‌های کسب و کار بانکی، نشان از نقش پر رنگ این فناوران مالی در صنعت بانکداری دارد.
در یک گام جلوتر و از سال 2015 میلادی، صنعت بانکداری دنیا در یک چالش درون خانواده‌ای، نسل جدیدی از بانک‌ها را تحت عنوان نئوبانک به دنیا معرفی کرد و از این طریق با شفاف‌سازی فعالیت‌ها، تجزیه ‌و تحلیل داده‌ها، ساده‌سازی مدل کسب ‌و کار و ارائه خدمات بانکی شخصی‌سازی‌شده و ارزان، بانک‌‎های سنتی و شعبه‌های فیزیکی آنها را با چالش جدی مواجه کرد.
در واقع، این نوع بانک‌ها از حیث خدمات قابل ارائه تفاوت چندانی با بانک‌های سنتی نداشته است؛ لیکن، وجه تمایز آنها تمرکز بر فناوری‌های دیجیتال و حذف مفهوم شعبه از صنعت بانکداری است که این امر علاوه بر ایجاد یکپارچگی بیشتر در الگوهای ارائه خدمات، موجبات ایجاد ساز و کارهای تحلیل برخط داده‌ها و در نهایت، مشتری محوری را در نحوه ارائه خدمات بانکی فراهم می‌کند.
نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که همانگونه که برداشت‌های ناصحیح از مفهوم تحول دیجیتالی، موجبات انحراف برخی از بانک‌ها از مسیر تحول دیجیتال را موجب شده است؛ ایجاد تصویری نادرست از نئوبانک‌ها نیز به مرور زمان می‌تواند موجبات ظهور گونه‌هایی نوظهور از بانک‌ها را به وجود آورد که با بهره‌گیری از فناوری اطلاعات و ارائه خدمات الکترونیکی به مشتریان با تکیه بر زیرساخت‌های سنتی موجود، در قالب نئوبانک معرفی می‌شوند.
در واقع، توجه به این نکته بسیار مهم است که بانک‌های سنتی با تکیه بر فناوری‌های جدید، صرفاٌ در مسیر ایجاد سهولت در استفاده از خدمات بانکی گام برمی‌دارند؛ در حالی ‌که ماموریت نئوبانک‌ها ارائه همه خدمات بانکی اعم از احراز هویت، افتتاح حساب، اعطای تسهیلات و... در بستر ابزارهای الکترونیکی به مشتریان است. در یک تعریف دقیقتر، منظور از نئوبانک، بانکی است که بتواند همه خدمات بانکی و فرابانکی را به صورت کاملاً دیجیتالی، ارزان، امن و بدون نیاز به مراجعه حضوری مشتریان به شعبه و فقط روی گوشی تلفن همراه به مشتریان ارائه دهد.
در مقایسه با بانک‌های سنتی که ساختارهای عریض و طویل و فرآیندهای پیچیده به عنوان بارزترین خصایص آنها مطرح است؛ در نئوبانک‌ها چابکی، اثربخشی و کارآمدی در ارائه خدمات، با کمترین هزینه و منطبق با نیازهای مشتریان به عنوان یک اصل پذیرفته شده مورد تاکید است. در واقع، هزینه‌های هنگفتی که در بانک‌های سنتی صرف نگهداری و تجهیز شعب و روزآمدسازی سرمایه انسانی است، در نئوبانک‌ها حذف و بخش عمده هزینه‌ها صرف توسعه زیرساخت‌های فناورانه و به روز نگهداشتن آنها می‌شود.
ذکر این نکته ضروری است که علیرغم مزایای توصیف شده برای اینگونه بانک‌ها، حفظ امنیت و حریم خصوصی کاربران و مشتریان به عنوان چالشی‌ترین مساله در ارائه خدمات توسط نئوبانک‌ها مطرح است که این موضوع شاید به عنوان مهمترین مانع در اقبال مشتریان بانک‌های سنتی به دریافت خدمات از نئوبانک‌ها باشد.
به عبارت دیگر، وجود شعب فیزیکی و رویارویی مشتریان با کارمندان بانکها در زمان دریافت خدمات بانکی، نوعی حس اطمینان از دریافت صحیح و ملموس خدمات را به مشتریان القا می‌کند که این امر به ویژه برای مشتریان قدیمی‌تر بانک‌های سنتی بسیار حائز اهمیت است.
البته این شیوه ارائه خدمات در نئوبانک‌ها قطعاً برای نسلی که در فرآیند رشد تکاملی خود با ابزارهای دیجیتالی همانند تلفن همراه رشد یافته و عجین شده است، از جذابیت و کارآیی بسیاری برخوردار است. از همین رو، انتظار می‌رود در آینده شاهد کم رنگ‌تر شدن فعالیت بانک‌های سنتی و گسترش جامعه هدف نئوبانک‌ها در سطح جوامع مختلف باشیم که این امر فطعاً بانک‌های قدیمی را مجبور به ایجاد تغییرات ساختاری و حذف فرآیندهای پیچیده و موازی، با هدف مواجهه مدیریتی با چالش‌های پیش‌رو خواهد کرد.
در کشور ما ایران نیز به تازگی مشابه همه تغییرات و تحولات پیشین، ایجاد نئوبانک‌ها با ورود مفاهیم مرتبط با این موضوع در ادبیات کارشناسان و صاحبنظران این صنعت مطرح شده است و به تازگی معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی ج.ا.ا. ضمن اعلام راه‌اندازی یک تا چند نئوبانک در کشور تا سال ۱۴۰۰ از تهیه اطلس توانمندی‌های هوش مصنوعی در حوزه بانکداری خبر داده است؛ لیکن، علیرغم همه این مباحث، تاکنون چارچوب‌ها و قوانین و مقررات حاکم بر موضوع تا این مقطع زمانی از سوی این مرجع ارائه نشده است. در واقع، هر چند نئوبانک‌ها در کشورهای مختلف دنیا فعالیت‌ خود را آغاز کرده‌اند اما، این مقوله هنوز در ایران در ابتدای راه است و با چالش‌های بسیاری روبرو خواهد بود. به عنوان نمونه، در یک سناریوی کم‌خطر و مشارکتی پیش‎بینی می‎شود که اولین نئوبانک‌های کشور با مشارکت بانک‌های سنتی و در سایه آنها شروع به فعالیت کنند که این امر در صورت عدم توجه به ماموریت و هدف تشکیل این بانک‌های نوظهور، در میان مدت باعث تسری ساختار مدیریتی و فرآیندی بانک‌های سنتی به نئوبانک‌ها خواهد شد؛ پدیده‌ای که اکثر بانک‌ها پس از ورود به حوزه شرکت‌داری، در شرکت‌های تحت نظارت خود با آن مواجه شده‌اند.
در این میان، این نکته جالب توجه است که بانک‌های ایرانی در حال حاضر طیف وسیعی از خدمات بانکی را به صورت الکترونیکی به مشتریان ارائه می‌دهند و به همین دلیل مراجعه حضوری مشتریان به شعب بانک‌ها کاهش چشمگیری داشته است.
به عبارتی، بانک‌های ایرانی در سنوات اخیر در عرصه ارائه خدمات الکترونیکی از طریق سامانه‌هایی مانند موبایل بانک و اینترنت بانک بسیار فعال عمل کرده‌اند که این مهم تا حدودی مفهوم ارائه خدمات به صورت غیرحضوری را در شبکه بانکی کشور ساری و جاری کرده است؛ لیکن، توجه دقیق به نیازها و خواسته‌های ذینفعان و مشتریان اینگونه خدمات، می‌تواند تعریف دقیقتری از خواستگاه و جایگاه نئوبانک‌ها را در شبکه بانکی کشور نمایان کند.
از سوی دیگر، در یک نئوبانک، محصولات و خدمات بایستی متناسب با سلیقه کاربران شخصی‌سازی شده و در یک قالب کاربرپسند به آنها ارائه شود.
حائز اهمیت است که با توجه به نوع کاربران این گونه بانک‌ها، ایجاد مزیت‌های منحصربفرد در خدمات و محصولات نئوبانک‎ها امری اجتناب ناپذیر است.
در یک نگاه دقیقتر، بانک‌های آتی با حرکت به سمت معماری سرویس‌گرا و ارائه خدمات بانکی در قالب سرویس‌‌های پایه‌ای به مشتریان، به عنوان واسطه‌ای میان مشتریان و شرکت‌های ارائه دهنده اینگونه سرویس‌ها نقش آفرینی خواهند کرد.
به عبارت دیگر، در این دگردیسی، شرکت‌های فناوری، با ارائه بستری برای سرویس‌هایی که قابل انتخاب و چینش در کنار هم (برای تشکیل بانکی که در این مسیر سرمایه‌گذاری هوشمندانه با اتکاء به خلاقیت و نوآوری‌هایی که تکنولوژی به ارمغان آورده است) باشد، راهگشا خواهند بود.
امید است همه سیاستگذاران حوزه پولی و بانکی کشورمان با نگاهی عمیق‌تر به آینده، فرصت‌های ذیقیمتی برای این صنعت رقم بزنند.