ICTPRESS - در سال 1369، قانونگذار یک قانون جامع و کامل درباره روابط میان کارگر و کارفرما تصویب نمود. این قانون با تعیین وظایف هر کدام، مواردی را مطرح کرده که در صورت بروز می‌توان از کارفرما شکایت کرد. 

به گزارش شبکه خبری ICTPRESS، در ادامه به دلایل شکایت از کارفرما و چگونگی آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید. 

ویژگی‌های قرارداد کار
داشتن قرارداد کار باعث تسریع روند پرونده شکایت از کارفرما می‌شود. طبق قانون تمامی کارفرماها باید با کارگران خود قرارداد ببندند. قرارداد می‌تواند کتبی و شفاهی باشد. قراردادها باید ویژگی‌های زیر را دارا باشد:

●    مورد قرارداد باید مشروع باشد
●    موضوع قرارداد باید معین باشد
●    هیچ ممنوعیت قانونی و شرعی در تصرف اموال یا انجام کار مورد نظر وجود نداشته باشد.

طبق ماده 10 قانون کار، قرارداد باید حاوی اطلاعات زیر باشد:

1.    مشخصات کامل طرفین 
2.    نوع کاری که باید انجام دهد
3.    حقوق و مزایا 
4.    ساعات کار، تعطیلی و مرخصی‌ها
5.    محل انجام کار
6.    تاریخ شروع و اتمام قرارداد
7.    شرایط و چگونگی فسخ قرارداد برای آن‌هایی که فاقد مدت زمان هستند
8.    حقوقی که طبق عرف و عادت شغل یا محل آن وجود دارد

دلایل شکایت از کارفرما 
همان‌طور که گفته شد، قانون موارد مختلفی را مطرح کرده که می‌توان بر اساس آن از کارفرما شکایت کرد. این موارد عبارتند از:

1.    قرارداد نبستن با کارگر
در حال حاضر عدم عقد قرارداد با کارگر، ‌دلیلی است که به خاطر آن از کارفرما شکایت می‌شود. بسیاری از کارفرماها به دلایل مختلف از بستن قرارداد خودداری می‌کنند. 
از آن جایی که قانون آن‌ها را ملزم به این کار کرده، در صورت خودداری می‌توان از کارفرما شکایت کرد. 

2.    پرداخت حقوق و مزایا کمتر از قانون کار
کارفرما می‌بایست بر اساس قانون کار، حقوق و مزایای کارگر را بپردازد. چنانچه او کمتر از مقداری که هر ساله اعلام می‌شود، پرداخت کند؛ کارگر می‌تواند از کارفرمای خود شکایت نماید. 

3.    اخراج بعد از دوره کارآموزی بدون پرداخت حقوق
معمولا کارفرماها در دوران کارآموزی حقوقی به افراد پرداخت نمی‌کنند. به همین دلیل عده‌ای گمان می‌کنند که نمی‌توان از کارفرما شکایت کرد.
اما بر اساس قوانین، اگر کارفرما به صورت یک طرفه و بدون اینکه حقوق دوره آزمایشی را پرداخت کند، کارگر را اخراج نماید؛ می‌توان از او شکایت کرد. دوره‌های آموزشی برای کارگرهای ساده حداکثر 1 ماه و برای کارگرهای متخصص حداکثر 3 ماه باید باشد. 

4.    فوت کارفرما و پرداخت نشدن حقوق کارگر
گاهی بعد از فوت کارفرما، ورثه گمان می‌کند می‌تواند کارگر را اخراج کرده یا حقوقش را نپردازد. اما طبق قانون، ورثه نمی‌تواند چنین کاری کند و بعد از فوت کارفرما، قرارداد به قوت خودش باقی است و باید تمامی حقوق آن‌ها پرداخت شود. 

5.    اخراج کارگر برای انجام ندادن وظیفه
هرچند کارفرما می‌تواند به دلیل عدم انجام وظیفه کارگر را اخراج کند، اما نمی‌تواند به این دلیل حقوقش را نپردازد. در صورت بروز این مشکل، کارگر می‌تواند شکایت نماید. 

6.    پرداخت حقوق کمتر از قرارداد
گاهی نیز ممکن است که کارفرما مبلغی کمتر از میزان تعیین شده در قرارداد به کارگر بدهد. این کار حتی اگر با توافقات اولیه میان آن‌ها صورت گرفته باشد، باز هم غیرقانونی است و می‌توان از او شکایت کرد. 

7.    بیمه نکردن کارگر
کارفرما موظف است کارگر خود را بیمه کند حتی اگر کارگر راضی به این کار نباشد. یا مدت زمانی کوتاه نزد او کار کند. عدم این کار بار قانونی دارد. 

8.    پرداخت نکردن حق ماموریت 
در قانون منظور از ماموریت، انجام کاری است که حداقل 50 کیلومتر با محل کار فاصله داشته باشد یا کارگر یک شب را در آنجا بماند. حق ماموریت نباید از دستمزد و اجرت المثل ثابت یا روزانه کارگر کمتر باشد.

9.    بیگاری کشیدن از کارگر
ساعات اداری طبق قانون 8 ساعت است. کارفرما تنها با رضایت کارگر می‌تواند ساعات کاری او را بیشتر کند. مجموع ساعات اضافی نیز نباید از 24 ساعت در طول هفته بیشتر باشد. 
در برخی مشاغل خاص که عرفا فشار کاری در یک مدت مشخص بیشتر است، این قانون شامل آن نمی‌شود. ضمنا ساعت کاری مشاغل سخت حداکثر 6 ساعت در روز و 36 ساعت در هفته است. 
در صورتی که کارگر بیش از این مقدار کار کند، می‌تواند از کارفرما شکایت نماید. 

10.    نداشتن مرخصی و تعطیلات
کارگر باید یک روز در هفته را تعطیل باشد. اگر کارفرما بخواهد روز تعطیل هم کار کند، باید 40 درصد اضافه کاری در هر ساعت برای او رد کند. 
در صورت خودداری از این کار، می‌توان از او شکایت کرد. ضمنا مشاغل سخت تعطیلات جداگانه‌ای دارند که باید رعایت شود. 
همچنین هر کارگر می‌تواند سالانه به اندازه 1 ماه مرخصی داشته باشد. در صورتی که کارفرما بدون توافق با او از دادن مرخصی خودداری کرد، می‌توان شکایت کرد. 

11.    پرداخت نکردن حق سنوات 
حق سنوات، به اندازه دستمزد ماه آخر کارگر است که کارفرما باید بر اساس قانون بپردازد. 

پروسه شکایت از کارفرما

برای شکایت از کارفرما باید مراحل زیر را به ترتیب انجام داد:

1)    در ابتدا به شعبه بیمه‌گذار تامین اجتماعی خود مراجعه کرده و شعبه اداره کار مربوطه را پیدا کنید. 
2)    سپس با مراجعه به اداره کار، نامه‌ای را از واحد ارجاع گرفته و به شعبه بیمه‌گذارتان بدهید. این نامه نقش مهمی در شکایت دارد. 
3)    بعد از تحویل نامه به کارگزار بیمه، سوابق بیمه خود را جمع‌آوری کنید. 
4)    سوابق بیمه را به اداره کار و واحد ارجاع برده و فرم دادخواست را دریافت کنید. در این فرم باید اطلاعات شخصی، محل کار و دلایل شکایت از کارفرما را بنویسید. در پایین همین برگه شرح دادخواست خود را بنویسید. 
5)    ابتدا اداره کار نامه سازش به شما داده شده و می‌خواهند همراه با کارفرما در جلسه سازش شرکت کنید. جلسات سازش در 2  هفته و در مکان اداره کار برگزار می‌شود. هر کدام از طرفین باید مدارک و مستندات خود را ارائه دهند. چنانچه جلسات سازش مشکل را حل نکرد، پرونده به جلسه تشخیص فرستاده می‌شود. 
6)    جلسات تشخیص 2 هفته بعد از جلسات سازش و در اداره کار برگزار می‌شود. نامه تشخیص به کارگر و کارفرما ابلاغ شده و رای کارشناسان سازش به آن‌ها اعلام می‌شود. بعد از بررسی پرونده، چنانچه نسبت به آن‌ها اعتراض داشته باشند و مشکل را حل نکند، پرونده به جلسه حل اختلاف می‌رود. 
7)    جلسات حل اختلاف آخرین مرحله روند رسیدگی به شکایت از کارفرما در اداره کار است. در این جلسه نهایتا رای صادر خواهد شد. 

شکایت از کارفرما بدون داشتن قرارداد
بسیاری از کارفرماها به دلیل وجود نیروی کار فراوان و برای فرار از زیر بار تعهدات قانونی خود، از بستن قرارداد با کارگر خودداری می‌کنند. 
از آن جایی که قانون قرارداد شفاهی را نیز معتبر می‌داند، بنابراین می‌توان بدون داشتن قرارداد هم از کارفرما شکایت کرد. 
البته در این روش پروسه رسیدگی به پرونده پیچیده‌تر است و فرد باید تمامی مدارک و مستندات را جمع‌آوری کند تا بتواند از حق و حقوقش دفاع نماید. باید توجه داشت که نداشتن قرارداد می‌تواند در نهایت به ضرر کارفرما تمام شود. 

برای طرح شکایت از کارفرما در شرایطی که قرارداد کتبی وجود ندارد، باید مدارک زیر را تهیه نمایید:

1.    حکم استخدام یا ارتقاء شغلی یا تغییر سمت 
2.    لیست حقوق کارگاه همراه با اظهارنامه مالیاتی که مورد تایید اداره دارایی مربوطه باشد.
3.    دفترهای قانونی کارگاه و اسناد مربوط به هزینه 
4.    لیست مربوط به حقوق کارگاه 
5.    گواهی‌های بانکی واریز حقوق ماهیانه کارگر 
6.    فیش یا رسید حقوق یا چک بانکی کارگر
7.    کارت نشان دهنده افتتاح حساب بانکی
8.    موارد مربوط به حضور و غیاب و ورود و خروج به همراه دفاتر ثبت حضور و غیاب کارگران کارگاه 
9.    کارت بهداشتی که از اداره بهداشت محیط کار صادر شده 
10.    معاینات پزشکی انجام شده قبل از استخدام 
11.    سایر مدارک مستند
12.    آراء صادر شده از طرف هیات تشخیص و هیات حل اختلاف مبنی بر شکایت از کارفرما با توجه به ماده 140 قانون کار
13.    شهادت همکاران کارگر یا استشهاد محلی از واحدهای تجاری کناری. در صورتی که فرد هیچ کدام از مدارک ذکر شده را نداشته باشد. 
14.    درخواست کارگر برای ارسال بازرس به محیط کار و انجام تحقیقات برای اثبات حضور وی در آن محل
15.    داشتن برگه مرخصی یا ماموریت که از طرف شرکت یا کارگاه تایید شده باشد.
16.    فاکتور خرید و فروش جنس برای کارگاه یا معرفی‌نامه کارگر به دیگر موسسات. 

بعد از اینکه کارگر بدون قرارداد مدارک را تهیه کرد، باید تمامی مراحلی که در بالا گفته شد را انجام دهد تا اداره کار به پرونده رسیدگی نماید. 

هزینه شکایت از کارفرما
گاهی افراد با تصور اینکه شکایت کارگر از کارفرما هزینه بالایی دارد، از آن صرف‌نظر می‌کنند. اما باید توجه داشته باشید که شکایت از کارفرما هزینه‌ای ندارد و تنها مبلغ ناچیزی باید برای ثبت نام در سامانه جامع روابط کار پرداخت کرد. 

ثبت شکایت از کارفرما 
بعد از راه‌اندازی سامانه جامع روابط کار، می‌توان شکایت از کارفرما را به صورت الکترونیکی در آن ثبت کرد. برای این کار باید ابتدا به سامانه prkar.mcls.gov.ir مراجعه کرده و در آن ثبت نام کرد.
سپس دادخواست شکایت را در آن بارگذاری نمایید. بعد از ثبت‌نام، کدرهگیری به شما داده می‌شود که می‌توانید با آن شکایت را پیگیری کنید. 

مدارک لازم برای شکایت از کارفرما
مدارک لازم برای شکایت از کارفرما به شرح زیر است:

1.    کپی کامل مدارک شناسایی مانند کارت ملی و شناسنامه 
2.    فرم دادخواست 
3.    اصلی و کپی کارت پایان خدمت و معافیت از سربازی برای آقایان 
4.    پرینت سوابق بیمه 
5.    پرینت واریز حقوقی در صورت موجود بودن
6.    کپی قرارداد و فیش حقوقی
7.    مدارک سابقه کار
8.    داشتن کد اتباع برای اتباع بیگانه