۱۴۰۳ چهارشنبه ۱۸ مهر

ضرورت سواد رسانه ای در دنیای امروز

به گزارش شبکه خبری ICTPRESS، فهیمه فصیحی، پژوهشگر در این مقاله آورده است: رسانه ابزار ارتباط است؛ وسیله ای که فرستنده به کمک آن، معنا و مفهوم مورد نظر خود (پیام) را به گیرنده منتقل می کند. کتاب، روزنامه، مجله، عکس، فیلم، نوار صوتی و تصویری، رادیو، تلویزیون، ماهواره و طیف وسیعی از شبکه های اجتماعی...نمونه هایی از رسانه هستند.

رسانه ها با اتخاذ سياست هاي متفاوت ارتباطي، توسعه فرهنگي كشورها را آسان کرده و به آن سرعت مي بخشند. بنابراین كاركِرد رسانه ها در عصر ارتباطات، بي شك در همه ابعاد زندگي اجتماعي و فرهنگي جوامع بشري انكار ناپذير است.

امروزه جامعه اي توسعه يافته تلقي مي شود كه بتواند در كنار توسعه شاخص هاي اجتماعي و اقتصادي مانند درآمد سرانه، توزيع ناخالص ملي و نرخ تولد و مرگ و مير، بر معيارهاي آموزش و اطلاعات و به عبارتی بر عنصر داناييِ اجتماعي تأكيد كند.

در چنين جامعه اي وسايل نوپديد ارتباط جمعي با توليد و توزيع مطلوب اطلاعات، نقش مهمی را در بالا بردن آگاهي هاي گوناگون و ضروري به عهده گرفته و جامعه را در نيل به تعالي و ترقي همه جانبه ياري مي كنند.

همچنین رسانه ها با وجود كاركردهاي جاري و مرسومي كه براي آن تعريف شده، در تغيير ساختار جامعه، باورهاي مردم و نگرش آنها به موضوعات خاص نقشي بسزا دارند. بنابراین ضروري است كه مخاطبان با نگاهي تيزبين و موشكافانه با اين فرآيند اطلاعاتي برخورد كنند. 

در جامعه اطلاعاتی امروز، مفهوم سواد، تحولی بنیادین پیدا کرده و مفاهیمی نظیر سواد کتابخانه ای، سواد رایانه ای، سواد شبکه ای، سواد اطلاعاتی و سواد رسانه ای به ظهور رسیده است. در این میان سواد رسانه ای از اهمیتی ویژه برخوردار است؛ سواد رسانه ای (Media Literacy) در یک تعریف بسیار کلی عبارت است از یک نوع درک متکی بر مهارت که بر اساس آن می توان انواع رسانه ها و تولیدات آنها را شناخت و از یکدیگر تفکیک و شناسایی کرد. به عبارتی سواد رسانه ای شامل تحقیق، تحلیل وآگاهی از تأثیر رسانه ها بر افراد و جوامع است. 

حال سوالی که مطرح است اینکه، این درک به چه کاری می آید؟ به زبان ساده، سواد رسانه ای مانند یک رژیم غذایی است که هوشمندانه مراقب است که چه موادی مناسب است و چه موادی مضر؛ چه چیزی را باید مصرف کرد و چه چیزی را نه و اینکه میزان مصرف هر ماده بر چه مبنایی باید استوار باشد.

به عبارت دیگر، سواد رسانه ای کمک می کند تا از سفره رسانه ها به گونه ای هوشمندانه و مفید بهره مند شویم و بدانیم چه مقدار باید در معرض رسانه های مختلف اعم از دیداری، شنیداری و نوشتاری بود و چه چیزهایی را از آنها برداشت. سواد رسانه ای می تواند به مخاطبان رسانه ها بیاموزد که از حالت انفعالی و مصرفی خارج شده، به معادله متقابل و فعالانه ای وارد شوند که در نهایت به نفع خود آنان باشد.[1] بنابراین یکی از نکات مهم در موضوع سواد رسانه ای، توجه داشتن به میزان و نسبت مصرف از هر رسانه در رنگین کمان رسانه هاست و سپس توجه به این نکته که دیدن، خواندن و شنیدن عمدتأ باید از موضع انتقادی باشد و نیز به نقش دست اندرکاران و مالکان رسانه ها نیز باید توجه داشت.

لازم به ذکر است که حضور رسانه ها به طور ناخودآگاه بر سواد رسانه ای مردم تأثیر می گذارد. مصداق این امر، اعتماد و یا عدم اعتماد مخاطب امروزی به یک سری از رسانه هاست که خود نشان از آگاهی روزافزون افراد جوامع دارد. 

نکته اصلی درباره این موضوع اینکه، مخاطب این اعتماد و یا عدم اعتماد را در اثر تجربه و ارتقاء سطح سواد رسانه ای بدست آورده است؛ بدیهی است که رسانه در کسب این تجربه و ارتقاء سطح سواد رسانه ای نقش مهمی را ایفا می کند، بنابراین مدیران رسانه در مواجهه با مخاطبان امروزی باید در جهت ارتقاء سواد رسانه ای آنها تلاش نمایند تا به عنوان یک رسانه معتمد شناخته شوند.

 

 



[1]  شکرخواه، یونس، سواد رسانه ای چیست؟، ماهنامه علمی تخصصی صدای جمهوری اسلامی ایران، سال هشتم، شماره 50، ص 137.

 

نظرات : 0

ثبت نظر

50618